Batı’nın yeni (IŞ)İD stratejisi-2 (IŞ)İD’e karşı Ankara gönülsüz, Kandil gönüllü

13.09.2014 Vatan
Lire en Français

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, (IŞ)İD’e karşı "savaş" değil "mücadele"nin söz konusu olduğunu söyledi. 11 Eylül 2001 terör saldırılarının ardından ABD Başkanı Bush’un "terörle mücadele" yerine "teröre karşı savaş" ilan etmiş olmasının faturası tüm yerküreye kesilmişti. Bu açıdan bakıldığında (IŞ)İD’e karşı savaş değil de mücadele perspektifi doğru gözüküyor. 
Peki nasıl bir mücadele? ABD Başkanı Obama’nın Çarşamba günü açıkladığı stratejiyi "genel" açıdan ele almıştık. Bugün biraz daha detaya inelim ve Irak ile Suriye’de (IŞ)İD’e karşı mücadelede yaşanabilecekleri tartışalım. Önce Irak:

Sünnileri kazanmak
2003’deki Amerikan işgalinin başından itibaren Irak’ta temel sorun Sünni Arapların kalplerini ve zihinlerini kazanmak olmuştur. Zira sayıca çok olan Şiiler sistemin merkezine geçtikleri; ürtler de bağımsızlık perspektifini kaybetmeden, federal bir yapıya sahip oldukları için memnundular. Buna karşılık yıllarca Irak’a hükmetmiş olan Sünniler, Maliki yönetiminin bariz ayrımcı politikalarının da etkisiyle kendilerini dışlanmış hissediyorlardı. (IŞ)İD’in öncülüğünde Musul’un Bağdat’tan koparılması, o ana kadar umutsuzca başkaldırmaya çalışan Sünni Araplara büyük bir özgüven verdi. Eğer Irak’ta (IŞ)İD yenilmek isteniyorsa Sünnilere çok cazip teklifler sunulması lazım. Fakat şu aşamaya kadar genellikle kendilerine "havuç"tan çok "sopa" gösteriliyor.  En çok dile getirilen ve daha önce defalarca denenmiş olan Sünni aşiretleri satın alma formülünün ne kadar işe yarayacağı şüpheli.

Kürtleri silahlandırmak
Musul’un düşmesinden sonra Bağdat’a yönelmesi beklenen (IŞ)İD’in birdenbire Kürtlere ve onlarla içiçe yaşayan azınlıklara saldırmasıyla sadece Irak ordusunu daha iyi donatmanın işe yaramayacağı anlaşıldı. Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne (KBY) bağlı güçlerin ağır silahlarla donatılması ve kendilerine bunların eğitiminin verilmesi yolunda Batı’da bir görüş birliği oluşmak üzere. Ancak ciddi bir sorun var: Peşmerge Şengal, Mahmur, Kerkük gibi birçok yerde (IŞ)İD’e karşı PKK çizgisindeki HPG ve YPG gibi yapılarla birlikte savaşıyor. Ankara’da ise peşmergeye yapılacak destekten PKK’nın istifade etme ihtimalinden ciddi olarak kaygılanıyor.

Suriye’ye gelecek olursak:

"Düşmanımın düşmanı düşmanım"
Obama’nın (IŞ)İD’i yenmek için Suriye’ye de müdahale etme noktasına gelmesinin isabetli olduğunu dün vurgulamıştık. Ancak (IŞ)İD ile mücadeleyi esas olarak yerel unsurların sırtına yükleyince Suriye’de işler karışıyor. Çünkü burada Bağdat ve Erbil gibi devlet yapılanmalarıyla ve onlara bağlı düzenli ordularla işbirliği yapmanın imkanı yok. Zira Obama açık bir şekilde Beşşar Esad rejimiyle herhangi bir ilişki içinde olmayacaklarını beyan etti. Dolayısıyla geriye rejim muhalifi diğer gruplar ve Kürtler kalıyor.
İlk bakışta (IŞ)İD Suriye’de nerdeyse tüm diğer muhaliflerle kanlı bıçaklı olduğu için Obama’nın stratejisi makul görülebilir. Fakat "düşmanımın düşmanı dostumdur" formülü burada pek işlemiyor çünkü Kürtleri saymazsak, (IŞ)İD’e belli ölçülerde diş geçirebilecek muhalif örgütlerin çoğu ABD’nin terör listesinde yer alıyor. ABD’nin eski Ankara Büyükelçisi Francis Ricciardone’nin söylediklerinden, Washington ile Ankara arasında Suriye konusunda en büyük görüş ayrılığının Nusra Cephesi, Ahrar el Şam gibi gruplarla ilişki kurup kurmamaktan çıktığı anlaşılıyor.

Ankara’ya rağmen PKK
Dolayısıyla Suriye’de (IŞ)İD’e karşı mücadelede Kürtlere beklenenin ve güçlerinin çok ötesinde bir misyon yüklenebilir. Ancak Kürtlerde inisiyatif büyük ölçüde PYD’de ve Abdullah Öcalan çizgisindeki bu yapılanmanın hem Ankara, hem de Erbil ile ciddi sorunları var. Erbil yönetimi, Şengal’de Ezidilerin yardımına ilk olarak PYD’nin silahlı kolu olarak bilinen YPG’nin koşmasından sonra tutumunu belli ölçülerde yumuşattı. Ancak Ankara’nın, her ne kadar çözüm sürecinde kısa süre içerisinde çok adım atılacağını deklare etmiş olsa da, PKK’nın Irak’ta, ama en çok da Suriye’de bu kadar çok öne çıkmasından memnun olmadığı ve bunu engellemek isteyeceği muhakkak. Öte yandan PKK’nın da (IŞ)İD ile birlikte eline geçen fırsatları sonuna kadar değerlendirmek isteyeceği de ortada.

Esad’ın geleceği
AKP iktidarının yeni (IŞ)İD stratejisine mesafeli yaklaşmasının ilk görünür nedeni 49 diplomatın bu örgütün elinde rehin olması. İkincisi, PKK’nın bölgesel bir aktör olarak tescili. Üçüncü olarak, (IŞ)İD’in terör faaliyetlerini Türkiye’ye de taşıma ihtimalinin verdiği tedirginlikten söz edebiliriz. Son olarak, (IŞ)İD’e karşı mücadelede Suriye’ye epey ağırlık verilecek olmasının Esad rejiminin ömrünü iyice uzatacağı gerçeğinin de Ankara’yı çok rahatsız ettiğini düşünebiliriz.

Sonuç olarak: Türkiye’nin (IŞ)İD’e karşı mücadelede fazlasıyla aktif olması pek mümkün gözükmüyor. Türkiyesiz bu işin başarı şansı da pek yüksek değil. Ama Türkiye yok diye Obama ve müttefikleri bu planı hayata geçirmekten vazgeçecek değiller. Dolayısıyla kısa vadede sonuç alma ihtimali düşük olan bu strateji bölgedeki dengeleri çok daha fazla altüst edebilir ve Türkiye de, ne kadar dışında kalırsa kalsın, bunun doğurcağı sonuçların ağır faturasını ödemeyi sürdürür.

Destek olmak ister misiniz?
Doğru haber, özgün ve özgür yorum ihtiyacı
Bugün dünyada gazeteciler birer aktivist olmaya zorlanıyor. Bu durum, kutuplaşmanın alabildiğine keskin olduğu Türkiye'de daha fazla karşımıza çıkıyor. Halbuki gazeteci, elinden geldiğince, doğru haber ile özgün ve özgür yorumla toplumun tüm kesimlerine ulaşmaya çalışmalı ve bu yolla, kutuplaşmayı artırma değil azaltmayı kendine hedef edinmeli. Devamı için

YAZI DİZİSİ

1	Batı’nın yeni (IŞ)İD stratejisi-1 İslam’ı ve Müslümanları (IŞ)İD’den Obama mı kurtaracak?	12.09.2014
2	Batı’nın yeni (IŞ)İD stratejisi-2 (IŞ)İD’e karşı Ankara gönülsüz, Kandil gönüllü	13.09.2014

Son makaleler (10)

22.12.2024	CHP ne zaman “Türkiye’nin birinci partisi” gibi davranacak?
18.12.2024	Transatlantik: Trump Erdoğan’ı neden övdü? PYD/YPG’nin geleceği Golani’nin zor sınavı
17.12.2024	Mehmet Altan ile Türkiye’nin gidişâtı (4): Suriye’nin geleceği - CHP’li belediyelere haciz
15.12.2024	11 soruda, YPG ya kendini fesheder mi ya da feshedilir mi?
15.12.2024	Murat Yetkin ile söyleşi: Meraklısı İçin Ortadoğu Kitabı
12.12.2024	Bahçeli’nin İmralı hamlesine seçmen nasıl bakıyor? Burak Bilgehan Özpek ile söyleşi
10.12.2024	Transatlantik: Suriye’yi nasıl bir gelecek bekliyor?
08.12.2024	Hamas, Hizbullah ve Esad: İran’ın “Direniş Ekseni” tarihe karışırken
06.12.2024	Behlül Özkan ile söyleşi: 1982’deki Müslüman Kardeşler’in Hama ayaklanmasından bugüne
04.12.2024	Murat Özçelik ile söyleşi: Türkiye Suriye’de ne yapabilir? Ne yapmalı?

22.12.2024		CHP ne zaman “Türkiye’nin birinci partisi” gibi davranacak?
22.09.2024		Ruşen Çakır nivîsî: Di benda hevdîtina Erdogan û Esed de
17.06.2023		Au pays du RAKI : Entretien avec François GEORGEON
21.03.2022		Ruşen Çakır: Laicism out, secularism in
19.08.2019		Erneute Amtsenthebung: Erdogans große Verzweiflung
05.05.2015		CHP-şi Goşaonuş Sthrateji: Xetselaşi Coxo Phri-Elişina Mualefeti
03.04.2015		Djihadisti I polzuyutsya globalizatsiey I stanovitsya yeyo jertvami. Polnıy test intervyu s jilem kepelem
10.03.2015		Aya Ankara Az Kobani Darse Ebrat Khahad Gereft?
08.03.2015		La esperada operación de Mosul: ¿Combatirá Ankara contra el Estado Islámico (de Irak y el Levante)?
18.07.2014		Ankarayi Miçin arevelki haşvehararı